എല്ലാ ജീവചരിത്രവും യഥാര്ഥത്തില് ആത്മകഥാപരമാണ് എന്നു പറഞ്ഞത് സ്റ്റാന്ലി ഫിഷ് ആണ്. ഒരേയൊരു സത്യം ജീവചരിത്രത്തില് പറയപ്പെടുന്നത് ആകസ്മികതയുടെ സത്യമാണ്, അപകടത്തിന്റെയും അവസരങ്ങളുടെയും ഒരു പ്രപഞ്ചത്തില് പരസ്പരം പിന്തുടരുന്ന സംഭവങ്ങളുടെ സത്യമാണ്. ഫിഷ് പറഞ്ഞത് ഒരു കണക്കില് ശരിയാണ്. എഴുത്തുകാരന് പര്യവേക്ഷണം ചെയ്ത വിഷയത്തിന്റെ ചില വശങ്ങള് എഴുത്തില് ആഴത്തില് പ്രതിധ്വനിക്കുന്നുണ്ട്. ഫിഷിന്റെ വിമര്ശനം ജീവചരിത്രങ്ങളുടെ എണ്ണം കുറയ്ക്കുകയോ ഏറ്റവും പുതിയ ജീവചരിത്രം തിരയുന്നതില്നിന്ന് വായനക്കാരെ നിരുത്സാഹപ്പെടുത്തുകയോ ചെയ്തില്ല. വില്യം മക്ഫീലി സൂചിപ്പിച്ചതുപോലെ, ജീവചരിത്രം എല്ലായ്പോഴും പ്രധാനമാണ്. കാരണം, നാമെല്ലാവരും 'നമ്മുടെ സഹമനുഷ്യരെക്കുറിച്ചുള്ള അടിസ്ഥാന മാനുഷിക ജിജ്ഞാസ' പങ്കിടുന്നു. എന്നാല്, ഒരാളുടെ ഒന്നിലേറെ ജീവചരിത്രങ്ങള് എഴുതപ്പെടുന്നതിന്റെ കാരണമെന്താവാം? ഗബ്രിയേല് ഗാര്സിയ മാര്ക്വേസിന്റെ ജറാള്ഡ് മാര്ട്ടിന് എഴുതിയ ജീവചരിത്രം വായിച്ചാല് അതിന്റെ ഉത്തരം ലഭിക്കും. കുട്ടിക്കാലത്ത് ഒരു മാന്ത്രികന്, പിന്നീട് പിയാനിസ്റ്റ്, കൗമാരത്തില് അക്കോഡിയന് വാദകന്, വിജ്ഞാനകോശം വില്ക്കുന്നയാള്, കവി, ചലച്ചിത്രകാരന്, കഥാകൃത്ത്, കെട്ടുകഥകളുടെ എഴുത്തുകാരന് അതൊക്കെയായിരുന്നു മാര്ക്വേസ്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ ജീവിതം ഭാഗ്യനിര്ഭാഗ്യങ്ങള് ജീവിതചക്രത്തെ ചലിപ്പിക്കുന്നതിന്റെ കഥയാണ്.
1927-ല് കൊളംബിയയില് ജനിച്ച ഗബ്രിയേല് ഗാര്സിയ മാര്ക്വേസ്, മൂന്നാം ലോകത്തില്നിന്ന് ഉയര്ന്നുവന്ന ഏറ്റവും അറിയപ്പെടുന്ന എഴുത്തുകാരനും മറ്റ് വികസ്വരരാജ്യങ്ങളിലും അതിശയകരമാംവിധം സ്വാധീനം ചെലുത്തിയ 'മാജിക്കല് റിയലിസം' എന്ന സാഹിത്യശൈലിയുടെ ഏറ്റവും അറിയപ്പെടുന്ന വക്താവുമാണ്. ലാറ്റിനമേരിക്ക യ്ക്കുള്ളില്ത്തന്നെയും യൂറോപ്പിലെയും 'ഒന്നാം ലോക'ത്തില്പ്പോലും, സാര്വത്രികമായി അംഗീകരിക്കപ്പെട്ട മഹാന്മാരായ എഴുത്തുകാര്ക്കുപോലും ബുദ്ധിമുട്ട് അനുഭവപ്പെട്ടിരുന്ന ഒരു കാലഘട്ടത്തില്, ഗാര്സിയ മാര്ക്വേസ് ഒരു പക്ഷേ, ഏറ്റവും കൂടുതല് ആരാധകരും ഏറ്റവും പ്രാതിനിധ്യവുമുള്ള ലാറ്റിനമേരിക്കന് നോവലിസ്റ്റായി മാറി. കഴിഞ്ഞ നാലു പതിറ്റാണ്ടായി അദ്ദേഹത്തിന്റെ പ്രശസ്തി മറ്റാര്ക്കുമില്ല. ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിലെ നോവലിസ്റ്റുകളെ പരിശോധിച്ചാല്, നിലവില് വിമര്ശകര് അംഗീകരിക്കുന്ന മഹത്തായ പേരുകളില് ഭൂരിഭാഗവും അതിന്റെ ആദ്യ നാല്പതു വര്ഷങ്ങളില് (ജോയ്സ്, പ്രൂസ്റ്റ്, കാഫ്ക, ഫോക്നര്, വൂള്ഫ്) ആണെന്നു കണ്ടെത്താം. എന്നാല്, നൂറ്റാണ്ടിന്റെ രണ്ടാം പകുതിയില് ഒരുപക്ഷേ, ഗാര്സിയ മാര്ക്വേസ് മാത്രമേ യഥാര്ഥസ്വാധീനം നേടിയിട്ടുള്ളൂ. 1967 ല് പ്രസിദ്ധീകരിച്ച അദ്ദേഹത്തിന്റെ മാസ്റ്റര്പീസ്, 'ഏകാന്തതയുടെ നൂറുവര്ഷങ്ങള്,' ആധുനികതയ്ക്കും ഉത്തരാധുനികതയ്ക്കും ഇടയിലുള്ള പരിവര്ത്തനത്തിന്റെ മൂര്ദ്ധന്യത്തില് പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ട ഒരു നോവലായിരുന്നു. അത് 1950-നും 2000-നും ഇടയില് ഏറ്റവുമധികം വായിക്കപ്പെട്ട നോവലുമായിരിക്കാം. ലോകത്തിലെ മിക്കവാറും എല്ലാ രാജ്യങ്ങളിലെയും സംസ്കാരത്തിലെയും വായനക്കാര് ഏറ്റെടുത്ത കൃതി. ആ അര്ഥത്തില്, അത് രണ്ടു വിഷയങ്ങളുടെ അടിസ്ഥാനത്തില് - വിശാലമായി, പാരമ്പര്യവും 'ആധുനികതയും' തമ്മിലുള്ള ഏറ്റുമുട്ടലും അതിന്റെ സ്വീകരണവുമാണ്. അത് ലോകത്തിലെ ആദ്യത്തെ യഥാര്ഥ 'ആഗോള' നോവലായിരുന്നുവെന്ന് അവകാശപ്പെടുന്നതില് അതിശയോക്തിയില്ല. ആഗോള എഴുത്തുകാരന്കൂടിയാണ് മാര്ക്വേസ്. മറ്റൊരു തരത്തില് പറഞ്ഞാല്, ഗാര്സിയ മാര്ക്വേസ് ഒരു അപൂര്വപ്രതിഭാസമാണ്. അദ്ദേഹം ഗൗരവമേറിയ കൃതികളുടെ കര്ത്താവും എന്നാല് ജനപ്രിയനുമായ എഴുത്തുകാരനായിരുന്നു. സെലിബ്രിറ്റികള്, കായികതാരങ്ങള്, സംഗീതജ്ഞര് അല്ലെങ്കില് സിനിമാതാരങ്ങള് എന്നിവരെപ്പോലെ പരിഗണിക്കപ്പെട്ടു. 1982 ല് സാഹിത്യത്തിനുള്ള നൊബേല് സമ്മാനം സമീപകാലത്ത് ഏറ്റവും ജനപ്രിയനായ എഴുത്തുകാരനായ ഗാര്സിയ മാര്ക്വേസിനായിരുന്നു. അദ്ദേഹം മക്കോണ്ടോ എന്ന ചെറിയ സാങ്കല്പികനഗരം കണ്ടുപിടിച്ചു. ഒരിക്കലും സമാനമല്ലാത്ത ഒരു പ്രദേശം. 'ഗാബോ' എന്ന വിളിപ്പേരിലാണ് അദ്ദേഹം എല്ലായിടത്തും അറിയപ്പെടുന്നത്. തന്റെ ഭൂഖണ്ഡത്തിലെ ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിലെ നാലോ അഞ്ചോ വലിയ വ്യക്തിത്വങ്ങളില് ഒരാളാണെങ്കിലും, അദ്ദേഹം ജനിച്ചത് പ്രധാനമായും നിരക്ഷരരായ മനുഷ്യര് താമസിക്കുന്ന ഓടയില്ലാത്ത, മാലിന്യങ്ങള് നിറഞ്ഞ തെരുവുകളുള്ള ഒരു പട്ടണത്തിലാണ്. 'അറകാറ്റാക്ക' അഥവാ 'മക്കോണ്ടോ'. അതു കേള്ക്കുമ്പോള്തന്നെ ആളുകള് ചിരിക്കുന്നു ഗാര്സിയ മാര്ക്വേസ് പിന്നീട് ഒരു ധനികനായി. അഞ്ചു വ്യത്യസ്ത രാജ്യങ്ങളിലായി ഏഴു വീടുകള്. അതും ഗ്ലാമറസ് ലൊക്കേഷനുകളില്. ഷേക്സ്പിയറെപ്പോലെ, അദ്ദേഹത്തിന്റെ പുസ്തകങ്ങളുടെ ശീര്ഷകങ്ങള് ഭൂമിയിലെമ്പാടുമുള്ള മാധ്യമങ്ങളുടെ തലക്കെട്ടുകളില് പ്രേതരൂപത്തില് പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്നു, 'നൂറു മണിക്കൂര് ഏകാന്തത, 'ഒരു ദുരന്തത്തിന്റെ ദിനവൃത്താന്തം', 'സ്വേച്ഛാധിപതിയുടെ ശരത്കാലം, പണത്തിന്റെ കാലത്തെ പ്രണയം എന്നിങ്ങനെ. പാതി ജീവിതകാലം മുഴുവന് സെലിബ്രിറ്റിയുടെ വിസ്മയിപ്പിക്കുന്ന തലത്തെ അഭിമുഖീകരിക്കാനും സഹിക്കാനും അദ്ദേഹം നിര്ബന്ധിതനായി. സമ്പന്നരും പ്രശസ്തരും ശക്തരുമായ ഫ്രാന്സ്വാ മിത്രാന്ഡ്, ഫിലിപ്പെ ഗോണ്സാലസ്, ബില് ക്ലിന്റണ്, കൊളംബിയയുടെയും മെക്സിക്കോയുടെയും സമീപകാല പ്രസിഡന്റുമാര്, കൂടാതെ മറ്റ് നിരവധി സെലിബ്രിറ്റികള് എന്നിവരും അദ്ദേഹത്തിന്റെ പ്രീതിയും സൗഹൃദവും തേടിയിട്ടുണ്ട്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ സാഹിത്യ-സാമ്പത്തിക വിജയങ്ങള്ക്കിടയിലും, അദ്ദേഹം തന്റെ ജീവിതത്തിലുടനീളം പുരോഗമന ഇടതുപക്ഷക്കാരനും നല്ല കാര്യങ്ങളുടെ തമ്പുരാനും പത്രപ്രവര്ത്തനത്തിന്റെയും സിനിമയുടെയും സ്വാധീനമുള്ള സ്ഥാപനങ്ങള് ഉള്പ്പെടെയുള്ള നല്ല സംരംഭങ്ങളുടെ നിര്മാതാവുമായി തുടര്ന്നു. അതേസമയം, മറ്റൊരു രാഷ്ട്രീയനേതാവായ ഫിദല് കാസ്ട്രോയുമായുള്ള അദ്ദേഹത്തിന്റെ അടുത്ത സൗഹൃദം മുപ്പതു വര്ഷത്തിലേറെയായി വിവാദങ്ങളുടെയും വിമര്ശനങ്ങളുടെയും സ്ഥിരമായ ഉറവിടവുമായിരുന്നു.
ജെറാള്ഡ് മാര്ട്ടിന് എഴുതിയ മാര്ക്വേസിന്റെ ജീവചരിത്രം ഏറെ പ്രശസ്തമാണ്. അദ്ദേഹം എഴുതുന്നു: പതിനേഴു വര്ഷമായി ഞാന് ഈ ജീവചരിത്രത്തിനായി പ്രവര്ത്തിക്കുന്നു. ആദ്യകാലങ്ങളില് ഞാന് സംസാരിച്ചവരെല്ലാം എന്നോടു പറഞ്ഞതിനു വിരുദ്ധമായി (''നിങ്ങള്ക്ക് ഒരിക്കലും അവനെ കാണാന് കഴിയില്ല, നിങ്ങള് അങ്ങനെ ചെയ്താല് അവന് സഹകരിക്കില്ല'), ഞാന് ജോലി തുടങ്ങി ഏതാനും മാസങ്ങള്ക്കുള്ളില് തന്നെ എന്റെ ആളെ കാണാന് സാധിച്ചു, അവന് ആവേശഭരിതനാണെന്നു പറയാനാവില്ലെങ്കിലും (നിങ്ങള് എന്തിനാണ് ഒരു ജീവചരിത്രം എഴുതാന് ആഗ്രഹിക്കുന്നത്? ജീവചരിത്രങ്ങള് മരണത്തെ അര്ഥമാക്കുന്നു), അവന് സൗഹൃദവും ആതിഥ്യമര്യാദയും സഹിഷ്ണുതയും ഉള്ളവനായിരുന്നു, എന്റെ ജീവചരിത്രം അംഗീകൃതമാണോ എന്ന് എന്നോടു ചോദിച്ചപ്പോഴെല്ലാം, എന്റെ മറുപടി എല്ലായ്പ്പോഴും ഒന്നുതന്നെയായിരുന്നു: 'ഇല്ല, ഇത് ഒരു അംഗീകൃത ജീവചരിത്രമല്ല, സഹിഷ്ണുതയുള്ള ജീവചരിത്രമാണ്, എന്നിട്ടും അദ്ദേഹം എന്നെ അദ്ഭുതപ്പെടുത്തുകയും നന്ദി അറിയിക്കുകയും ചെയ്തു. 2006 ല് ഗാര്സിയ മാര്ക്വേസ്തന്നെ പറഞ്ഞു, ഞാന് അദ്ദേഹത്തിന്റെ 'ഔദ്യോഗിക' ജീവചരിത്രകാരനാണെന്ന്.
''ജീവചരിത്രകാരനും ജീവിതകാരനും തമ്മിലുള്ള ബന്ധം ജീവചരിത്രമെഴുത്തില് സ്ഥിരമായി ബുദ്ധിമുട്ടുള്ള ഒന്നാണ്, പക്ഷേ, ഞാന് വളരെ ഭാഗ്യവാനായിരുന്നു. ഒരു പ്രൊഫഷണല് ജേണലിസ്റ്റ് എന്ന നിലയിലും എഴുത്തുകാരന് എന്ന നിലയിലും തനിക്ക് അറിയാവുന്നവരുടെ ജീവിതം തന്റെ കെട്ടുകഥകളുടെ വിപുലീകരണത്തില് ഉപയോഗിക്കുന്ന ഒരു എഴുത്തുകാരന് എന്ന നിലയിലും ഗാര്സിയ മാര്ക്വേസ് സഹിഷ്ണുത കാണിച്ചു. 1990 ഡിസംബറില് ഹവാനയില് വച്ച് ഞാന് അദ്ദേഹത്തെ ആദ്യമായി കണ്ടപ്പോള്, ഒരു വ്യവസ്ഥയില് എന്റെ നിര്ദേശത്തോടു യോജിക്കുമെന്ന് അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു, എന്നെ നിങ്ങളുടെ ജോലി ചെയ്യാന് നിര്ബന്ധിക്കരുത്. ഞാന് അവനെ എന്റെ ജോലി ചെയ്യാന് പ്രേരിപ്പിച്ചിട്ടില്ലെന്ന് അദ്ദേഹം സമ്മതിക്കുമെന്നു ഞാന് കരുതുന്നു, എനിക്ക് അദ്ദേഹത്തിന്റെ സഹായം ശരിക്കും ആവശ്യമുള്ളപ്പോള് സഹായിച്ചുകൊണ്ട് അദ്ദേഹം പ്രതികരിച്ചു. ഈ ജീവചരിത്രം തയ്യാറാക്കുന്നതിനായി ഞാന് മുന്നൂറോളം അഭിമുഖങ്ങള് നടത്തിയിട്ടുണ്ട്, അവയില് പലതും ഇപ്പോള് നമ്മോടൊപ്പമില്ലാത്ത നിര്ണായകസംഭാഷണക്കാരുമായിട്ടാണ്. പക്ഷേ, ഗാബോ നല്കിയില്ലെങ്കില് ഫിഡല് കാസ്ട്രോയും ഫിലിപ്പെ ഗോണ്സാലസും ഈ പട്ടികയില് ഉള്പ്പെടില്ലായിരുന്നുവെന്ന് എനിക്കറിയാം.'' ജറാള്ഡ് മാര്ട്ടിന് തുടരുന്നു: ''ജീവചരിത്രകാരന്മാര് അനിവാര്യമായും സ്വപ്നം കാണുന്ന തരത്തിലുള്ള ഹൃദയസ്പര്ശിയായ ഹൃദയം എനിക്കു നല്കാന് അദ്ദേഹം എപ്പോഴും വിസമ്മതിച്ചു, അത്തരം ഇടപെടല് മര്യാദയില്ലാത്തതാണ്, എന്നിട്ടും ഞങ്ങള് ഒരു മാസം മുഴുവന് വ്യത്യസ്ത സമയങ്ങളിലും വ്യത്യസ്ത സ്ഥലങ്ങളിലും ഒരുമിച്ചു ചെലവഴിച്ചിരിക്കണം. പതിനേഴു വര്ഷം, സ്വകാര്യമായും പരസ്യമായും, അദ്ദേഹം എന്നോടു പറഞ്ഞ ചില കാര്യങ്ങള് മറ്റ് കുറച്ചാളുകള് കേട്ടിട്ടുണ്ടെന്നു ഞാന് വിശ്വസിക്കുന്നു. എന്നിട്ടും അദ്ദേഹം എന്നെ ഒരു തരത്തിലും സ്വാധീനിക്കാന് ശ്രമിച്ചിട്ടില്ല, ഒപ്പം എപ്പോഴും പറഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. പത്രപ്രവര്ത്തകന്റെ സംയോജിതധാര്മികതയും സിനിസിസവും: നിങ്ങള് കാണുന്നത് എഴുതുക; നിങ്ങള് എന്ത് എഴുതിയാലും ഞാന് അങ്ങനെയായിരിക്കും''. ഗാബോയുടെ ജീവചരിത്രരചനയ്ക്കുവേണ്ടി ജറാള്ഡ് മാര്ട്ടിന് നടത്തിയ കഠിനയാതനകള് അദ്ദേഹത്തിന്റെതന്നെ വാക്കുകളില്നിന്നു വ്യക്തമാണ്. ഈ ജീവചരിത്രം സ്പാനിഷ്ഭാഷയില് ഗവേഷണം ചെയ്തു, കൃതികള് എല്ലാം സ്പാനിഷില് വായിച്ചു, മിക്ക അഭിമുഖങ്ങളും സ്പാനിഷ് ഭാഷയില് നടത്തി തയ്യാറാക്കിയതാണ്. എന്നിട്ടും ഇംഗ്ലീഷില് ഇത് എഴുതുകയും പ്രസിദ്ധീകരിക്കുകയും ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. സ്പാനിഷ് വിവര്ത്തനം 2009 ല് പുറത്തിറങ്ങി. കൂടാതെ, ഒരു ജീവചരിത്രം, പ്രത്യേകിച്ച് ആദ്യത്തെ സമ്പൂര്ണ ജീവചരിത്രം, ഉദ്ഭവരാജ്യവും വിഷയവും അറിയാവുന്നതും എല്ലാ ആശയവിനിമയത്തിന്റെയും ഏറ്റവും ചെറിയ സൂക്ഷ്മതകള് മനസ്സിലാക്കുന്നതുമായ ഒരു സ്വദേശി എഴുതുന്നതാണ് കൂടുതല് സാധാരണ നടപടിക്രമമെന്നു പറയാതെ വയ്യ. ജറാള്ഡിന്റെ കാര്യം അങ്ങനെയല്ല. കൂടാതെ, ഗാര്സിയ മാര്ക്വേസ് ഒരു അന്താരാഷ്ട്രവ്യക്തിയാണ്, ഒരു പ്രശസ്ത കൊളംബിയന് മാത്രമല്ല. സംഭാഷണത്തില് ജറാള്ഡിന്റെ പേര് ഒരിക്കല് പരാമര്ശിച്ചപ്പോള് നെടുവീര്പ്പിട്ടു, 'ഓ, ശരി, ഞാന് കരുതുന്നു ആത്മാഭിമാനമുള്ള എഴുത്തുകാരന് ഒരു ഇംഗ്ലീഷ് ജീവചരിത്രകാരന് ഉണ്ടായിരിക്കണം'. ഗാബോ ജനിച്ച ഭൂഖണ്ഡത്തോടുള്ള ജറാള്ഡിന്റെ വ്യക്തമായ ആജീവനാന്തസ്നേഹവും അടുപ്പവും മാത്രമായിരുന്നു മാര്ക്വേസിന്റെ കണ്ണിലെ ജറാള്ഡിന്റെ ഒരേയൊരു ഗുണമെന്ന് ജറാള്ഡ് സംശയിക്കുന്നു. വര്ഷങ്ങള്ക്കുശേഷം, ''പുസ്തകം നിലവിലുണ്ടെന്നും അതിന്റെ ആമുഖം ഞാന് ഇവിടെ എഴുതുകയാണെന്നും എനിക്കു വിശ്വസിക്കാന് കഴിയുന്നില്ല'' എന്ന് അദ്ദേഹമെഴുതി. എപ്പോഴെങ്കിലും ഒരു വിഷയത്തില് ഒരാളുടെ ജീവിതത്തിന്റെ നാലിലൊന്നു നിക്ഷേപം മൂല്യമുള്ളതാണെങ്കില്, അത് ഗബ്രിയേല് ഗാര്സിയ മാര്ക്വേസിന്റെ അസാധാരണമായ ജീവിതവും പ്രവര്ത്തനവുമാകുമെന്നതില് ജറാള്ഡ് മാര്ട്ടിനു സംശയമുണ്ടായിരുന്നില്ല.