ഫാ. ജോസഫ് നെച്ചിക്കാട്ട്
പൗരാണികലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ അടിമവ്യവസായകേന്ദ്രമായിരുന്നു ഉജീജി. താന്‍സാനിയായില്‍ (ഈസ്റ്റ് ആഫ്രിക്ക) കിഗോമയ്ക്കടുത്തുള്ള ഒരു കൊച്ചുപട്ടണം. അവിടെ ഒരു മാവിന്‍ചുവട്ടില്‍ ഒരു ജോടി യുവതികളെ കെട്ടിയിട്ടിരിക്കുകയാണ് (1867). പകല്‍ മുഴുവന്‍ അവരെക്കൊണ്ടു പണിയെടുപ്പിക്കുകയും രാത്രിയില്‍ പീഡിപ്പിക്കുകയുമായിരുന്നു ഉടമകളുടെ സ്ഥിരം പരിപാടി. എന്തോ പന്തികേടു പറ്റിയതുകൊണ്ടാണ് അവരെ മറിച്ചുവില്ക്കാന്‍ കൊണ്ടുവന്നിരിക്കുന്നത്. കീറിപ്പറിഞ്ഞ, ഇത്തിരിവസ്ത്രം മാത്രം ധരിച്ച ആ സാധുക്കളുടെ പിറകില്‍ സൂചിമുനയുള്ള ചാട്ടകൊണ്ട് ഉടമ തെരുതെരെ കുത്തി. വേദനകൊണ്ടു പുളഞ്ഞ യുവതികളോട് ഉടമ കല്പിച്ചു: ''നിവര്‍ന്ന് ഇത്തിരികൂടെ ഞെളിഞ്ഞു നില്ക്കൂ.''
അടുത്തുവന്ന രണ്ടു കച്ചവടക്കാര്‍ ആകെ മൊത്തം അവരെ പിടിച്ചു നോക്കി വില ചോദിച്ചു: ''രണ്ടിനുംകൂടെ 100 ഷില്ലിങ്.'' വില കേട്ടപാടെ വ്യാപാരികള്‍ നടന്നകന്നു. രംഗം മുഴുവന്‍ കണ്ടുകൊണ്ടു നിന്ന ഒരു സ്‌കോട്ട്‌ലന്‍ഡുകാരന്‍ നൂറു ഷില്ലിങ്ങും കൊടുത്ത് അവരെയും കൊണ്ടുപോയി; ആളൊഴിഞ്ഞ ഒരു മൂലയില്‍വച്ച് അവരെ വിലങ്ങഴിച്ചുവിട്ടു. അദ്ദേഹമാണ് ആഫ്രിക്ക കണ്ടിട്ടുള്ളതിലേക്കും വലിയ മിഷനറി - ഡേവിഡ് ലിവിങ്സ്റ്റണ്‍.
1841 മാര്‍ച്ചു 14 ഓടുകൂടിയാണ് ലിവിങ്സ്റ്റണ്‍ ആദ്യമായി ആഫ്രിക്കയിലെത്തുന്നത്. അടിമത്തം അവസാനിപ്പിക്കുക എന്നതായിരുന്നു അദ്ദേഹത്തിന്റെ അടങ്ങാത്ത ആഗ്രഹം. അടിമവ്യാപാരികളായ അറബികളുമായി അദ്ദേഹം പലവട്ടം ഏറ്റുമുട്ടിയിട്ടുണ്ട്. അവരില്‍നിന്നൊക്കെ അവഹേളനങ്ങളും മര്‍ദനങ്ങളും മുറപോലെ ഏറ്റുവാങ്ങിയിട്ടുമുണ്ട്.
ലിവിങ്സ്റ്റണെപ്പറ്റി പടിഞ്ഞാറന്‍ലോകത്തിന് ഏറെക്കാലത്തേക്ക് ഒന്നുമറിഞ്ഞുകൂടായിരുന്നു. അതിനാല്‍, ഹെന്റി മോര്‍ട്ടോണ്‍ സ്റ്റാന്‍ലി എന്ന അമേരിക്കക്കാരന്‍ അദ്ദേഹത്തെ തേടിപ്പുറപ്പെട്ടു. 1871 ല്‍ ഉജീജിയിലെ ഒരു മാവിന്‍ചുവട്ടിനടുത്തുള്ള ചെറ്റക്കുടിലില്‍ വച്ച് സ്റ്റാന്‍ലി കണ്ടെത്തുന്നത് പല്ലുകൊഴിഞ്ഞ് അകാലവാര്‍ദ്ധക്യം പ്രാപിച്ച ലിവിങ്സ്റ്റണെയാണ്.
സ്റ്റാന്‍ലി ലിവിങ്സ്റ്റണെ കണ്ടുമുട്ടിയിടത്തുള്ള മാവ് ഇന്നില്ല. പക്ഷേ, അവിടെ ഉയര്‍ന്നുനില്ക്കുന്ന പല മാവുകളും അടിമകളുടെ കരളലിയിക്കുന്ന കരച്ചില്‍ കേട്ടിട്ടുണ്ട്. അവയുടെ തായ്ത്തടികളില്‍ അവരുടെ രക്തവും മാംസക്കഷണങ്ങളും പറ്റിപ്പിടിച്ചിട്ടുണ്ടാകണം.
ഒരു തരത്തില്‍ പറഞ്ഞാല്‍ ആഫ്രിക്ക എന്നും അടിമകളുടെ നാടായിരുന്നു-ശതാബ്ദങ്ങള്‍ക്കു മുമ്പു തുടങ്ങിയ ബിസിനസ്. അടിമകളെത്തേടി അറബികള്‍ ഈസ്റ്റാഫ്രിക്കയിലെത്തിയതിന് ഏതാണ്ടു രണ്ടായിരംകൊല്ലം പഴക്കമുണ്ട്. അടിമക്കച്ചവടത്തിന്റെ ഏറ്റവും വലിയ കേന്ദ്രമായിരുന്നു ഉജീജി. സമീപപ്രദേശങ്ങളില്‍നിന്നെല്ലാം സാധുമനുഷ്യരെ വീടുകയറിയും ഓടിച്ചിട്ടും പിടിച്ചെടുത്ത് കൈകാലുകള്‍ വരിഞ്ഞുകെട്ടി അവിടുത്തെ മാവിന്‍ചുവടുകളില്‍ ബന്ധിച്ചിടുമായിരുന്നു. പിന്നീട്, അവരെ ചങ്ങലകളില്‍ കോര്‍ത്തുകോര്‍ത്തിണക്കി ആയിരത്തഞ്ഞൂറിലധികം കിലോമീറ്ററകലെയുള്ള സാന്‍സിബാറിലേക്കു നടത്തിയും ഓടിച്ചും കൊണ്ടുപോകും.
ലിവിങ്സ്റ്റണ്‍ വരുമ്പോള്‍ അടിമകളെ കൂട്ടംകൂട്ടമായി കെട്ടിയിട്ടു വില പേശിയിരുന്ന ധാരാളം കമ്പോളങ്ങള്‍ ഉജീജിയിലുണ്ടായിരുന്നു.
ഉജീജി വിട്ടാല്‍ പിന്നീടുള്ള പ്രധാന താവളം തബോറയാണ്. തബോറയില്‍നിന്നു നീക്കിയിരുന്ന അടിമകളുടെ അഞ്ചിലൊന്നു മാത്രമേ അറബിനാടുകളിലെത്തിയിരുന്നുള്ളൂ. ബാക്കിയുള്ളവര്‍ വഴിക്കുവച്ചും സാന്‍സിബാറില്‍വച്ചും മരണപ്പെടും. മലമ്പനിയും മാറാവ്യാധിയും പിടിപെട്ട്, നടന്നു തളര്‍ന്ന്, പട്ടിണി കിടന്ന്, അടിയും വെടിയുമേറ്റ് എത്രയോപേര്‍ മരിച്ചുവീണിട്ടുണ്ട്. കേടുവന്ന മത്സ്യങ്ങളെ കുട്ടയില്‍നിന്ന് എടുത്തെറിയുന്ന ലാഘവത്തോടെ ആ ശരീരങ്ങള്‍ വഴിയിലേക്കു തള്ളിയിട്ട് മനുഷ്യത്വമില്ലാത്ത വ്യാപാരികള്‍ മുമ്പോട്ടുനീങ്ങി. സാന്‍സിബാറില്‍ എത്തിച്ചാല്‍ അന്ന് ഒരു അടിമയ്ക്ക് ശരാശരി 20 മുതല്‍ 50 വരെ ഷില്ലിങ് വില കിട്ടുമായിരുന്നു.
ഗോത്രങ്ങള്‍ തമ്മിലുള്ള യുദ്ധം അന്നു സാധാരണമായിരുന്നു. കീഴടങ്ങുന്നവരെയെല്ലാം ഗോത്രപ്രമാണികള്‍ അറബികള്‍ക്കു പിടിച്ചു കൊടുക്കും. പകരം അറബികള്‍ അവര്‍ക്കു തോക്കും തുണിയും സമ്മാനിക്കും - നേട്ടം ഇരു കൂട്ടര്‍ക്കും! ആനക്കൊമ്പും അടിമകളുമായിരുന്നു അറബികളുടെ പ്രധാനവ്യാപാരം. ആനക്കൊമ്പു ചുമക്കാന്‍ ആളെ കിട്ടാതിരുന്ന കാലത്ത് അടിമവ്യാപാരം ഇരട്ടി നേട്ടമായിരുന്നു. ആനക്കൊമ്പിനോടൊപ്പം ചുമട്ടുകാരെയും ഒന്നിച്ചു വിറ്റു കാശാക്കാന്‍ കഴിഞ്ഞു!
ഏതാണ്ട്, നൂറ്റിയമ്പതുലക്ഷത്തോളം അടിമകളെ അങ്ങനെ ആഫ്രിക്കയില്‍നിന്ന് അടിച്ചുനീക്കിയിട്ടുണ്ടെന്നാണു കണക്ക്.
ഇവിടേക്കാണ് 'അരുത്', 'അരുത്' എന്ന ശബ്ദമുയര്‍ത്തിക്കൊണ്ട് ലിവിങ്സ്റ്റണ്‍ എന്ന മനുഷ്യസ്‌നേഹി കടന്നുവന്നത്. ജീവിതകാലം മുഴുവന്‍ അദ്ദേഹം അവരോടൊപ്പംകഴിഞ്ഞു.
മുട്ടുകുത്തി നിന്നു പ്രാര്‍ത്ഥിച്ചുകൊണ്ടു മരണമടഞ്ഞ ഒരു മിഷനറിയെക്കുറിച്ചു കേട്ടിട്ടുണ്ടോ? അത് 1873 മേയ് ഒന്നിനു പരലോകം പൂകിയ സാക്ഷാല്‍ ഡേവിഡ് ലിവിങ്സ്റ്റണായിരുന്നു - അടിമകള്‍ക്കുവേണ്ടി മരണം വരെ ജീവിച്ച വിശുദ്ധന്‍.
ലിവിങ്സ്റ്റണ്‍ന്റെ തബോറയിലെ വസതി ഇന്നൊരു മ്യൂസിയമാണ്. 'അടിമത്തം അവസാനിപ്പിക്കുന്നവര്‍ക്ക് സ്വര്‍ഗത്തില്‍ സൗഭാഗ്യമുണ്ടാകട്ടേ' എന്ന് അദ്ദേഹം അവിടെ എഴുതിവച്ചിട്ടുണ്ട്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ വേദനനിറഞ്ഞ യാത്രാസ്മരണകളും അടിമകളുടെ ദയനീയചിത്രങ്ങളും അവിടെ സൂക്ഷിച്ചിട്ടുണ്ട്. അവയൊക്കെക്കാണുമ്പോള്‍ അറിയാതെ നമ്മുടെ കണ്ണുകള്‍ നിറയും, ഹൃദയം പിടയും.
അടിമവ്യാപാരം അവസാനിക്കുന്നതു കാണാനുള്ള അവസരം അദ്ദേഹത്തിനുണ്ടായില്ല. എങ്കിലും, ആ മഹാരഥന്റെ ആത്മബലി അനേകരുടെ കണ്ണുകള്‍ തുറന്നു - അടിമക്കച്ചവടത്തിന് അറുതി വരുത്താന്‍ പ്രചോദനമായി.
