മേഘാലയയിലെ ഈസ്റ്റ് ഖാസി ഹില്‍സ് ജില്ലയില്‍ പെട്ട  മൗലിനോങ് ഗ്രാമം. ആദിവാസി ഗോത്രജനതയായ ഖാസികള്‍ തിങ്ങിപ്പാര്‍ക്കുന്ന  ഈ മലയോരഗ്രാമത്തിന് ആരുടെ മുന്നിലും തലയുയര്‍ത്തി നില്‍ക്കാവുന്ന  ഒരു ബഹുമതിയുണ്ട്: Cleanest villages in Asia.. അതേ, ഏഷ്യാഭൂഖണ്ഡത്തിലെ ഏറ്റവും വൃത്തിയുള്ള ഗ്രാമമാണിത്.

ഏഷ്യയിലേതെന്നല്ല, ലോകത്തെതന്നെ ഏറ്റവും വൃത്തിയാര്‍ന്ന ഗ്രാമങ്ങളിലൊന്നുമാണിത്. 'ദൈവത്തിന്റെ സ്വന്തം പൂന്തോട്ടം' എന്ന വിളിപ്പേര് വര്‍ഷങ്ങളായി ഈ ഗ്രാമത്തിനാണ്.ഷില്ലോങ്ങില്‍നിന്ന് 90 കിലോമീറ്റര്‍ അകലെ ഇന്ത്യാ-ബംഗ്ലാദേശ് അതിര്‍ത്തിയിലാണ് മൗലിനോങ് സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്. ആ ഗ്രാമാതിര്‍ത്തിക്കപ്പുറം ബംഗ്‌ളാദേശാണ്.2019 ലെ കണക്കനുസരിച്ച് ഇവിടെ തൊള്ളായിരത്തോളം  പൗരന്മാരുണ്ട്. പരമ്പരാഗതമായി കമുകു കൃഷി മുഖ്യ ഉപജീവമാര്‍ഗമായി സ്വീകരിച്ച ഗോത്രവര്‍ഗഗ്രാമീണരാണ് മൗലിനോങ്ങുകാര്‍. ഗോത്ര ജനതയാണെങ്കിലും  ജനസംഖ്യയില്‍ ഭൂരിഭാഗവും ക്രിസ്തുമത വിശ്വാസികളാണ്.
ഒന്നരനൂറ്റാണ്ടുമുമ്പ് ഇന്ത്യയില്‍, ബ്രിട്ടീഷാധിപത്യം നില നിന്ന കാലത്ത് ഒട്ടേറെ ക്രിസ്ത്യന്‍ മിഷനറിമാര്‍ ഇവിടെ സേവനമനുഷ്ഠിച്ചിരുന്നു. അവരുടെ സ്വാധീനമാണ് ഇവര്‍ ക്രിസ്തുമതത്തിലേക്കു മാറാന്‍ കാരണം. ഗോത്രത്തനിമ നിലനിറുത്തിക്കൊണ്ടുതന്നെയാണ് അവര്‍ പക്ഷേ, വിശ്വാസമാറ്റം നടത്തിയത്.
ജീവിതചര്യകളില്‍ അവരിപ്പോഴും ഗോത്രസംസ്‌കാരമാണു പിന്‍തുടരുന്നത്. വൃത്തിയുടെയും വെടിപ്പിന്റെയും ലോകത്തേക്ക് അവരെ നയിച്ചതും ആ മിഷനറിമാരാണ്. ഒന്നരനൂറ്റാണ്ടുമുമ്പ് ഇന്ത്യയിലെ മറ്റേത് ആദിവാസിഗ്രാമം പോലെതന്നെയായിരുന്നു മൗലിനോങ്ങും. വൃത്തിയില്ലാത്ത പരിസരം. അതില്‍ എങ്ങനെയൊക്കെയോ ജീവിച്ചുപോകുന്ന ജനത. നൂറ്റമ്പതു കൊല്ലംമുമ്പുണ്ടായ ഒരു കോളറാബാധയാണ് അവരുടെ ജീവിതത്തെ അടിമുടി മാറ്റിയത്. അന്ന് കോളറ ബാധിച്ച് അവര്‍ക്കിടയില്‍ ഒട്ടേറെപ്പേര്‍ മരണമടഞ്ഞു.  അതറിഞ്ഞ് ആദിവാസികള്‍ക്കിടയില്‍ സേവനമനുഷ്ഠിക്കുന്ന ഒരു  ബ്രിട്ടീഷ് മിഷനറിസംഘം അവിടെയെത്തി.
നാഗരികതയില്‍നിന്ന്  അകന്നുമാറി അപരിഷ്‌കൃതമായ ജീവിതസാഹചര്യത്തില്‍ കഴിയുന്ന ഒരു ജനതയെയാണ് മിഷനറിമാര്‍ അവിടെക്കണ്ടത്.
രോഗം വന്നാല്‍ ചികിത്സിക്കാന്‍ സൗകര്യമില്ലാത്ത ദുര്‍ഘടമായ ആ മലയോരത്തു ജീവിക്കണമെങ്കില്‍ പരിസരശുചിത്വം അനിവാര്യമാണെന്ന് ആ ജനതയെ ബോധ്യപ്പെടുത്തിയത്  മിഷനറിമാരാണ്.
പരിസരശുചിത്വത്തിനു രോഗപ്രതിരോധത്തില്‍ എത്രത്തോളം പ്രാധാന്യമുണ്ടെന്ന് അവര്‍ ആ ജനതയെ പഠിപ്പിച്ചു. കോളറയുടെ ഭീതിദമായ അവസ്ഥ കണ്ടറിഞ്ഞ ആ ഗോത്രജനത മിഷനറിമാരുടെ നിര്‍ദേശപ്രകാരം പിന്നീട് ജീവിച്ചു. ദേഹശുദ്ധി, ഭക്ഷണശുദ്ധി, വസ്ത്രശുദ്ധി, വാസസ്ഥലത്തിന്റെ ശുദ്ധി, പരിസരശുദ്ധി, ഗ്രാമശുദ്ധി - എല്ലാറ്റിലും അവര്‍ വൃത്തിയും വെടിപ്പും കൊണ്ടുവന്നു. നിത്യവും കുളിച്ചു. നല്ല വസ്ത്രം ധരിച്ചു. നല്ല രീതിയില്‍ പാകം ചെയ്ത ഭക്ഷണം കഴിച്ചു. വീടും പരിസരവും നാടും റോഡും വൃത്തിയാക്കി. കളിമൈതാനവും ജലസ്രോതസ്സും ഭംഗിയോടെ നിലനിറുത്തി. കീടനാശിനികള്‍ അടുപ്പിക്കാതെ ജൈവരീതിയിലുള്ള കൃഷിരീതി തുടര്‍ന്നു. ആ ശീലം പല തലമുറകളിലൂടെ പകര്‍ന്നു. ഇന്നിപ്പോള്‍ വൃത്തിബോധം എന്നത് അവരുടെ ജീനില്‍ത്തന്നെയുണ്ട്.  2004 ല്‍ ഡിസ്‌കവര്‍ ഇന്ത്യ മാഗസിനില്‍ 'ഇതായിരിക്കണം ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും വൃത്തിയുള്ള ഗ്രാമം' എന്ന വിശേഷണവുമായി ഒരു ലേഖനം വന്നതോടെ ഈ ഗ്രാമം പ്രശസ്തമായി. 
നാടന്‍പൂച്ചെടികള്‍ നിറഞ്ഞുനില്‍ക്കുന്ന വലിയൊരു പൂന്തോട്ടത്തിലെത്തിയ തോന്നലാണ് ഈ ഗ്രാമത്തിലെത്തുമ്പോള്‍.
ഗ്രാമത്തെ മനോഹരമാക്കാന്‍ അവിടത്തുകാര്‍ കണ്ടെത്തിയ വഴിയാണ് പൂന്തോട്ടപരിപാലനം. അവര്‍ എങ്ങും ചെടി നട്ടു. പരിപാലിച്ചു.
ദൈവത്തിന്റെ സ്വന്തം പൂന്തോട്ടത്തിലേക്കു സ്വാഗതം എന്നാണ് ഈ ഗ്രാമത്തില്‍ പ്രവേശിക്കുമ്പോള്‍, സന്ദര്‍ശകര്‍ ആദ്യം കാണുന്ന ബോര്‍ഡ് തന്നെ. ഓരോ വീടിനോടും പാതയോരത്തോട് ചേര്‍ന്ന് ഇവിടെ പൂന്തോട്ടമുണ്ട്. പാതയോരത്തു വീഴുന്ന ഇലകളും മറ്റും നിത്യവും പല തവണ അടിച്ചുവാരും.
വഴിനീളെ പലയിടത്തായി ചൂലും മുളകൊണ്ടു നിര്‍മിച്ച വേസ്റ്റ് ബിന്നും ഉണ്ട്. ഇലയോ ചപ്പുചവറോ ആരു കണ്ടാലും തൂത്തുവാരി ബിന്നില്‍ ഇടും. ഗ്രാമത്തിലെങ്ങും ശുചിത്വം നിലനിറുത്തുന്നത് അങ്ങനെയാണ്. അതിനാല്‍ മൗലിനോങ് ഗ്രാമം എപ്പോഴും ശുദ്ധിയാര്‍ന്നു നില്‍ക്കുന്നു. ചപ്പുചവറുകള്‍ കമ്പോസ്റ്റാക്കി ഗ്രാമത്തിലെ കൃഷിക്കുള്ള വളമുണ്ടാക്കുന്നു. കമുകുകൃഷിയാണ് ഗ്രാമത്തിലേറെയും.
പ്ലാസ്റ്റിക് ബാഗുകളും പുകവലിയും ഇവിടെ കര്‍ശനമായി നിരോധിച്ചിരിക്കുന്നു.  ഈ നിയമങ്ങള്‍ പാലിക്കാത്തവരില്‍നിന്ന് വളരെ വലിയ പിഴയായി തുക ഈടാക്കുന്നു. 14 വര്‍ഷം മുമ്പു തന്നെ ഇവിടം പ്ലാസ്റ്റിക് വിമുക്തമായിരുന്നു.
2007 നു മുമ്പേ  ഗ്രാമത്തിലെ എല്ലാ വീട്ടിലും ശുചിമുറികള്‍ ഉണ്ട്. പൊതുസ്ഥലത്തെങ്ങും ഒരു വിധത്തിലുമുള്ള മാലിന്യമില്ല. ആളുകള്‍ സ്വന്തം വീടുകള്‍ വൃത്തിയായി സൂക്ഷിക്കുന്നതിനൊപ്പം റോഡുകള്‍  വൃത്തിയാക്കുകയും മരങ്ങള്‍ നടുകയും ചെയ്യുന്നു. മാലിന്യമുക്തമായ പ്രകൃതിയുടെ അനുഭവമാണ് മൗലിനോങ് നല്‍കുന്നത്. തെളിവെള്ളമൊഴുകുന്ന ധാരാളം അരുവികളും ജലസമൃദ്ധിയില്‍ ആറാടിനില്‍ക്കുന്ന മരങ്ങളും കടുംനിറങ്ങളുള്ള പൂക്കളും എങ്ങും കാണാം. 
ഈ വൃത്തിയുടെ ലോകം കാണാന്‍ നിരവധി സഞ്ചാരികള്‍ ഈ ഗ്രാമത്തിലെത്തുന്നുണ്ട്. അതാകട്ടെ, ഗ്രാമത്തിന് നല്ല  വരുമാനവും നല്‍കുന്നു. സഞ്ചാരികളായെത്തുന്നവര്‍ക്ക് ഹോംസ്റ്റേയും ഗോത്രത്തനിമയിലുള്ള ഹോംലി ഫുഡും ഒരുക്കുന്നതിലൂടെയാണിത്.
മൗലിനോങ്ങില്‍ താമസിക്കുന്ന ഏതൊരാള്‍ക്കും  ഗ്രാമീണമായ അന്തരീക്ഷത്തിന്റെ സ്വച്ഛതയും നല്ല ഭക്ഷണത്തിന്റെ രുചിയുമാണ് ഗ്രാമവാസികള്‍ ഓഫര്‍ ചെയ്യുന്നത്.
അതു വിലമതിക്കുന്ന വലിയൊരു കൂട്ടം വീണ്ടും വീണ്ടും ഇവിടേക്കെത്തുന്നു.  സഞ്ചാരികള്‍ എത്തുന്നത് ഗ്രാമത്തിന്റെ വിശുദ്ധിമൂലമാണെന്നു ഗ്രാമീണര്‍ക്കറിയാം. അതിനാല്‍, അവര്‍ തങ്ങളുടെ ഗ്രാമത്തെ പിന്നെയും പിന്നെയും ശുദ്ധമാക്കുന്നു.  ആ വൃത്തിബോധത്തിനുള്ള അംഗീകാരമായാണ് 'ഏഷ്യയിലെ ഏറ്റവും വൃത്തിയുള്ള ഗ്രാമം' എന്ന  അംഗീകാരം 2003 ല്‍  ഡിസ്‌കവര്‍ ഇന്ത്യ മൗലിനോങ് ഗ്രാമത്തിനു നല്‍കിയത്.
ആ അംഗീകാരം ഇവിടം സഞ്ചാരികളുടെ പറുദീസയാക്കി. അതുവഴി ലഭിച്ച വരുമാനം ഇവിടത്തുകാരുടെ ജീവിതനിലവാരം ഒന്നുകൂടി ഉയര്‍ത്തി.
ടൂറിസ്റ്റുകള്‍ക്കുമുന്നില്‍ ഈ ഗ്രാമത്തെക്കുറിച്ച് മതിപ്പുളവാക്കുന്ന വേറെയും സംഗതികള്‍ ഉണ്ട്.
നൂറുശതമാനം സാക്ഷരത യുള്ള ഗ്രാമമാണിത്.
ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും പഴക്കം ചെന്ന മാതൃവംശഗോത്രങ്ങളിലൊന്നാണ് ഇവരുടേത്. സ്ത്രീകള്‍ക്ക് ഉയര്‍ന്ന പദവിയുണ്ട്. കുട്ടികള്‍ അവരുടെ സര്‍ നെയിം ആയി സ്വീകരിക്കുന്നത് അമ്മയുടെ പേരാണ്.  പരമ്പരാഗതമായി അമ്മമാര്‍ അവരുടെ സ്വത്ത് ഇളയ പെണ്‍മക്കള്‍ക്കു കൈമാറുന്ന ദായക്രമമാണ് ഇവരുടേത്. 
മൗലിനോങ്ങിന്റെ പല തലങ്ങളിലെ മേന്മകള്‍ ആ ഗ്രാമത്തിനു പുതിയ പുതിയ അംഗീകാരങ്ങള്‍ നേടിക്കൊടുക്കുന്നുണ്ട്. ഇന്ത്യയിലെ 'മികച്ച ഇക്കോ ടൂറിസം ഡെസ്റ്റിനേഷ'നുള്ള  2022 ലെ സില്‍വര്‍ അവാര്‍ഡ്  ഈ ഗ്രാമത്തിനായിരുന്നു. ട്രാവല്‍ - ടൂറിസം വ്യവസായത്തിലെ മേന്മകള്‍ വിലയിരുത്തി മാത്രം പുരസ്‌കാരങ്ങള്‍ പ്രഖ്യാപിക്കുന്ന ഔട്ട്‌ലുക്ക് ട്രാവലറിന്റെ  അംഗീകാരം മൗലിനോങ്ങിന്റെ ശുചിത്വനിലവാരത്തിനുള്ള മറ്റൊരംഗീകാരമാകുന്നു.
മൗലിനോങ്ങിന്റെ ടൂറിസം സാധ്യതകള്‍ മനസ്സിലാക്കി അവിടെച്ചെന്ന് റിസോര്‍ട്ടുകള്‍ പണിയാമെന്ന് പുറത്തുള്ള ഡവലപ്പര്‍മാര്‍ മോഹിച്ചാല്‍ അതു വെറുതെ.
അവിടെ ഭൂമി വാങ്ങാന്‍ ഖാസിഗോത്രക്കാര്‍ക്കു മാത്രമേ പറ്റൂ. 1971 ലെ ഭൂമി കൈമാറ്റ നിയന്ത്രണനിയമം  ആദിവാസി ഭൂമി മറ്റു  വ്യക്തിക്കു കൈമാറുന്നതിനെ നിയന്ത്രിക്കുന്നു. അതിനാല്‍, പുറത്തുനിന്നുള്ള ഡെവലപ്പര്‍മാര്‍ക്ക്  ഭൂമി വാങ്ങി റിസോര്‍ട്ടുകള്‍ സ്ഥാപിക്കാനാകില്ല. വിനോദസഞ്ചാരത്തെ പ്രദേശവാസികള്‍ക്കു ഗുണപ്രദമായി  നിലനിറുത്താന്‍ അതു സഹായിക്കുന്നു. പുതിയ വീടുകള്‍  നിര്‍മിക്കുമ്പോള്‍ വലിയവ കെട്ടിപ്പൊക്കാനും അനുവദിക്കില്ല. അതിനും ചില  നിയന്ത്രണങ്ങളുണ്ട്. ഗ്രാമത്തിന്റെ സൗന്ദര്യം സംരക്ഷിക്കാന്‍ ഇരുനിലവീടിനെക്കാള്‍ ഉയരത്തിലുള്ള കെട്ടിടങ്ങള്‍ പാടില്ല എന്ന് പഞ്ചായത്തു കൗണ്‍സില്‍ പ്രഖ്യാപിച്ചു.മൗലിനോങ് വ്യത്യസ്തമാകുന്നത് ഇങ്ങനെയാണ്. ഇവിടത്തെ ഗോത്രജനതയില്‍നിന്നു നമുക്ക് ചിലതൊക്കെ പഠിക്കാനുണ്ട്. പ്രധാനമായും വൃത്തിയെപ്പറ്റിത്തന്നെ.